Jaarbericht 2023
Ons jaar 2023
in vogelvlucht
“Naadloze, veilige en duurzame logistieke processen. Daar staan en gaan we voor bij Portbase. Graag willen we de havencommunity danken voor hun inzet, toewijding en grote betrokkenheid bij Portbase in het afgelopen jaar. Ook voor 2024 hopen we op een succesvolle samenwerking om zo de slimste havencommunities van de wereld te realiseren.”
Iwan van der Wolf (CEO)
Peter de Graaf (CIO)
Klanttevredenheidsonderzoek
Elk jaar peilt Portbase de klanttevredenheid, het ene jaar op strategisch niveau, het andere jaar operationeel. In 2023 betrof het strategisch onderzoek. Een kleine 300 klanten en stakeholders waardeerden de dienstverlening met het rapportcijfer 7,8. Dat is gelijk aan het strategisch onderzoek in 2021. Respondenten zijn onder meer positief over de verbeterde gebruiksvriendelijkheid van services en het serviceonderhoud. De informatie en hulp bij storingen kan beter. Het zijn signalen waarmee Portbase inmiddels concreet aan de slag is.
Apart aandacht is in het klanttevredenheidsonderzoek geschonken aan security en duurzaamheid. Het onderwerp security blijkt bij de respondenten breed te leven en volop aandacht te krijgen. Alle activiteiten die Portbase ontplooit voor de beveiliging van het eigen platform en de logistieke keten sluiten hier naadloos op aan. Verder stelt het overgrote deel van de klanten en stakeholders zichzelf doelen op het gebied van duurzaamheid. Via een eigen duurzaamheidsstrategie speelt Portbase hier concreet op in.
Governance
Portbase bestaat bij het vertrouwen en mandaat van de havencommunity. Samen met hen wordt de koers van de organisatie en het portfolio bepaald. Dit gebeurt op meerdere niveaus en in verschillende samenstellingen. De aandeelhouders van Portbase – Havenbedrijf Rotterdam en Port of Amsterdam -, de Raad van Commissarissen (RvC), de Strategische Adviesraad (SAR) en de klantpanels hebben hierin ieder hun eigen rol en verantwoordelijkheid. Zo houdt de RvC toezicht op de directie en de algemene gang van zaken bij Portbase. De SAR bestaat uit vertegenwoordigers van de verschillende klantgroepen. Over hun eigen domeinen heen kijken zij naar wat goed is voor de havens en de community. In de klantpanels bespreekt een brede afvaardiging van Portbase-klanten en hun brancheorganisaties per domein de prioriteiten voor de Portbase-dienstverlening.
Bijeenkomsten softwareleveranciers
Voor de adoptie en implementatie van nieuwe services en andersoortige oplossingen worden de softwareleveranciers van de Portbase-klanten steeds belangrijker. In 2023 is tweemaal voor deze doelgroep een bijeenkomst georganiseerd; Portbase ziet hen steeds meer als partners. Hierbij zijn meerdere nieuwe ontwikkelingen over het voetlicht gebracht. De softwareleveranciers kunnen zo tijdig voor hun klanten in actie komen. De besproken onderwerpen betroffen onder meer de impact van nieuwe douanewetgeving (ICS2, AES), de programma’s Samen Veilig Data Delen en de Vertrouwensketen, de service Cargo Controller en de veiligheid van API’s.
Korte impressies
Nieuwe en vernieuwde diensten
Ook in 2023 heeft Portbase het serviceaanbod via het Port Community System verder doorontwikkeld. De volgende services zijn nieuw, vernieuwd of uitgebreid:
- Melding Lading Export Containers (uitgebreid)
- Melding Lading Export Bulk (uitgebreid)
- Voormelding Lading Import (uitbreiding in voorbereiding)
- Melding Lading Import (uitbreiding in voorbereiding)
- Melding Schip (uitgebreid)
- Melding Bunkers (nieuw)
- Track & Trace Export (vernieuwd)
- Cargo Controller (uitgebreid)
- Cargo Release Manager (nieuw)
- Melding Container Achterland (uitgebreid)
Overheidswijzigingen
Automated Export System
De Nederlandse Douane heeft in 2023 het Automated Export System (AES) ingevoerd. Het betreft een nieuwe werkwijze voor het registreren van goederen die de Europese Unie verlaten en is een gevolg van de introductie van het Douanewetboek van de Unie in 2016.
Portbase heeft vroegtijdig geanticipeerd op de nieuwe douane-eisen. De bestaande exportdienstverlening is het afgelopen jaar aangepast en uitgebreid. Binnen de services Melding Lading Export Containers en Melding Lading Export Bulk is voor dit doel voor rederijen, cargadoors en agenten een nieuwe transshipment-service (REN) gerealiseerd. Ook voor terminals en depots zijn de benodigde aanpassingen gedaan. Bedrijven hebben op deze manier soepel de overgang naar AES kunnen maken.
Import Control System 2
De Europese Unie start per 3 juni 2024 met de invoering van het Import Control System 2 (ICS2) voor de maritieme sector. Hierdoor veranderen de douaneaangiften voor de ENS (Entry Summary Declaration) en ATO (Aangifte tot Tijdelijke Opslag) aanzienlijk.
Samen met brancheorganisaties en klantgroepen heeft Portbase in 2023 gezocht naar een oplossing met optimaal behoud van data voor hergebruik in het vervolg van de logistieke keten. Met dit als uitgangspunt is in overleg met de community besloten dat Portbase de services Voormelding Lading Import (voor de ENS) en Melding Lading Import (voor de ATO) aanpast. Rederijen, cargadoors en agenten kunnen op deze manier met zo min mogelijk impact aan de verplichtingen van ICS2 voldoen.
European Maritime Single Window
Via de European Maritime Single Window environment (EMSWe) wil de Europese Unie (EU) de administratieve lasten voor schepen die EU-havens aandoen verlichten. Door het stroomlijnen van rapportageverplichtingen via een gestandaardiseerd digitaal platform moet EMSWe een efficiëntere informatie-uitwisseling tussen schepen en havenautoriteiten faciliteren. Door Portbase is in 2023 onderzoek gedaan en zijn verkennende gesprekken gevoerd over de implicaties van EMSWe. De invoering ervan is gepland voor 2025.
Programma’s
Vertrouwensketen
De Vertrouwensketen is een publiek/private-samenwerking tussen bedrijfsleven en overheidsinstanties voor het weerbaarder maken van de havenlogistiek. Eén van de belangrijke onderdelen is het veiliger en betrouwbaarder vrijstellen en ophalen van importcontainers in de Nederlandse havens. Dat gebeurt het eerst in Rotterdam. Portbase is gevraagd om dit technisch mogelijk te maken. Aan de services Cargo Controller en Melding Container Achterland is voor dit doel een extra autorisatielaag toegevoegd. Ook is als extra optie voor nog niet-deelnemers aan Portbase Cargo Release Manager geïntroduceerd.
De Vertrouwensketen creëert een gesloten logistieke keten met enkel bekende, geautoriseerde partijen die elkaar via het Port Community System veilig het recht doorgeven voor het bij de terminal ophalen van een container. Het gebruik van door de rederij/cargadoor verstrekte, voor misbruik gevoelige pincodes stopt. Alleen een via de Vertrouwensketen geautoriseerde vervoerder kan zijn komst bij de terminal voormelden en daar vervolgens terecht. De invoering van de Vertrouwensketen is in de tweede helft van 2023 gestart. Portbase verwacht grote aantallen nieuwe deelnemers aan te sluiten. Naast aanpassingen in het Port Community System zijn er wijzigingen in systemen en werkwijzen van bedrijven. Er wordt samengewerkt met partners als Secure Logistics.
Cargo Tracking System
Via het programma Cargo Tracking System werkt Portbase voor terminals en depots in de haven aan het in verschillende douaneregimes makkelijker kunnen volgen en overbrengen van goederen van, naar en tussen de verschillende locaties.
Binnen dit programma ging in 2023 veel tijd en aandacht uit naar de ontwikkeling van een havenbreed RTO (Ruimte Tijdelijke Opslag) voor alle deepsea-terminals in Rotterdam. Met terminals en de Douane zijn hiervoor uniforme afspraken gemaakt over de wijze van administreren. De uitrol van de havenbrede RTO start medio 2024, te beginnen bij Hutchison Ports ECT Rotterdam.
Data Fuel
In het meerjarige Data Fuel programma richt Portbase zich met de community op het verbeteren van het achterlandvervoer van en naar de Rotterdamse haven. Slimme innovatieve oplossingen komen zowel ten goede aan het vervoer over de weg, via het spoor en per binnenvaart.
In 2023 is binnen het programma met name werk gemaakt van het onderdeel Container Cockpit voor het naadloos delen en opvolgen van containerstatussen. Veel aandacht ging daarbij uit naar de realisatie en een eerste pilot met Port Alert. Vervoerders krijgen via Port Alert inzicht in de drukte en verstoringen in de haven. Voor de spoorsector is vanuit het Rail Connected programma van Havenbedrijf Rotterdam gewerkt aan de service Treinsamenstelling. In de binnenvaartsector kreeg de service Melding Container Achterland Barge er meerdere terminals en depots bij als nieuwe deelnemer. Dit is tevens de basis voor Nextlogic – waarmee goed wordt samengewerkt – voor het aansluiten van deze partijen op de integrale planning van alle containerbinnenvaartbezoeken aan de haven van Rotterdam.
Samen Veilig Data Delen
Betrouwbare informatie-uitwisseling is de basis voor het functioneren van logistieke ketens. In de huidige maatschappij is die veiligheid niet vanzelfsprekend. Portbase heeft daarom samen met de community grote aandacht voor veilig kunnen werken, met betrouwbare partijen en data. Dit gebeurt onder meer via Multi-Factor Authenticatie voor toegang tot het Port Community System (PCS) en blijvende investeringen in de beveiliging ervan.
In 2023 was het invoeren van zogenaamde Kwartaalcontrole een nieuwe toevoeging voor het borgen van betrouwbare identiteiten van iedereen die met het PCS werkt. Kwartaalcontrole stelt beheerders bij de aan het PCS deelnemende organisaties in staat om elke drie maanden te verifiëren of de in IAMConnected (het toegangssysteem tot het PCS) geregistreerde medewerkers nog steeds toegang tot de Portbase-services mogen hebben. De deelnemende organisaties kunnen zo daadwerkelijk hun eigen verantwoordelijkheid op dit gebied invullen.
Met het oog op de toekomst
Digitale Infrastructuur Logistiek
Voor het versnellen en verbeteren van het digitaal zakendoen in het goederenvervoer heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat het initiatief genomen voor het programma Digitale Infrastructuur Logistiek (DIL). Binnen DIL trekken tal van partijen samen met elkaar op en zijn zogenaamde living labs een sleutelelement voor leren, innoveren en in de praktijk resultaten bereiken. Aan Portbase zijn verschillende living labs toegewezen, zoals het Container Tracking System (CTS), de Vertrouwensketen, het Transport Volgsysteem en het Verwacht Losmoment. Middels de Living Labs zijn we de visie van de Basis Data Infrastructuur (BDI) aan het realiseren. We bereiden ons voor om een meer federatieve manier van communiceren in de havenlogistiek vorm te geven.
MyData
In 2023 zijn flinke stappen gezet in het voor deelnemers ontsluiten van extra data. Om data delen binnen het ecosysteem beter te ondersteunen maken we het via het Port Community System (PCS) voor klanten mogelijk om hun data zelf te ontsluiten en te koppelen aan partners of dataleveranciers. Daardoor ontstaat nieuwe toegevoegde waarde voor zowel data-aanbieders als afnemers. Het dataplatform MyData is voor dit doel verder doorontwikkeld. Organisaties kunnen via het platform onder eigen voorwaarden veilig data delen of beschikbaar stellen. Alle meer dan 5000 organisaties die met het PCS werken zijn in 2023 gekoppeld aan MyData, om zo (desgewenst) huidige en toekomstige diensten van het platform te kunnen gebruiken.
De belangrijkste dataservice van Portbase is momenteel Vessel Visit. De werking ervan is in 2023 verder uitgebouwd. Tegelijkertijd is het gebruik toegenomen. Ook is een koppeling gemaakt met de service Cargo Controller in het PCS, om zo door middel van data-autorisaties voor bedrijven het delen van extra terminal- en achterlandinformatie mogelijk te maken.
Iwan van der Wolf (CEO)
“Portbase doet er alles aan om de uitdagingen in de havenlogistiek het hoofd te bieden. We boeken vooruitgang met een aantal grote haven brede programma`s die de aankomende jaren een grote invloed hebben op de werkwijzen in de havens, en tegelijkertijd investeren we in de ondersteuning van het innovatie ecosysteem door onze infrastructuur open te zetten voor derden en datadeling door onze klanten laagdrempelig mogelijk te maken. Samen met de Community blijven we werken aan de slimste havencommunities van de wereld.”
